Anoreksiya nervoza ve bulumiya. En sık görülen ve hayatı ciddi boyutlarda tehdit eden iki “yeme bozukluğu” hastalığı.
Son yıllarda modernleşmekte olan toplumlarda yazılı ve görsel basında kadının zayıf olması güzellikle eşleştiriliyor. “Ne kadar zayıfsan, o kadar güzelsin” şeklindeki ideal güzellik kriterleri konusundaki baskılar, kadın üzerinde önemli etkiler bırakıyor. Bu nedenle de yeme bozukluğu kadınlarda erkeklere nazaran 10 kat daha sık görülüyor.
En sık da 14-18 yaş aralığındaki “ergenlik döneminde” ortaya çıkıyor! Tek ve hafif bir atakla geçebildiği gibi, iyileşme ve tekrarlamalarla gidebiliyor, bazen de hayat boyu sürebiliyor. Peki ama ergenlerde “yeme bozukluğundan” ne zaman şüphelenmeli? Acıbadem International Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Özlem Yıldız, yeme bozukluğunun tipik belirtilerini sıraladı.
En önemli nedeni, ergenlikteki bedensel değişimler “Yeme bozukluklarının ergenlik döneminde başlamasının en önemli sebebi, bu süreçte yaşanan bedensel değişimler ve bu değişimlere uyum sağlayamama” diyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Özlem Yıldız, bunun nedenlerini şöyle sıralıyor: “Bu dönemde vücuttaki yağ oranı artıyor, göğüsler belirginleşiyor ve kalçalar da genişliyor. Birçok genç kız bu dönemde kilo almaya başlıyor. Bu durum genç kızı toplumun belirlediği ideal ölçülerden uzaklaştırıyor.
Kültürel olarak kilo vermek iyidir, kilo almak, şişman olmak ise kötü hislerle ilişkilidir. Kendilerine sunulan güzellik kriterleriyle kendi bedenini kıyaslayan genç kız sonunda kendini yetersiz, çirkin hissedip, diyet yapmaya başlıyor. Diyet yapma davranışının yeme bozukluklarının gelişimine yol açan ortak uyarıcı olduğu vurgulanıyor. Ayrıca ruhsal açıdan ergenlik dönemi genç kızın aileden ayrıldığı, birey olmayı öğrendiği ve kendi kimliğini oluşturmaya çalıştığı bir dönem. Bu dönemde genç kız aileye kendi bedeni üzerindeki kontrolün ona ait olduğunu göstermek için bedenini kontrol etme ihtiyacı duyuyor.”
Noreksiya Nevroza
Beden biçimini belirgin şekilde yanlış yorumlarlar. Ne kadar zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini yeterince zayıf olarak görmezler. Üstelik çoğunlukla problemleri olduğunu kabul etmezler.
• Yaşına ve boyuna göre olması gereken ideal, hatta en düşük kiloda bile olmayı reddederler,
• Normal veya ideal kilodan daha zayıf olurlar. Normal kiloda kalmayı kabul etmezler.
• Kilo almaktan çok korkarlar.
• Kilo almadığına inanmak için aynaya uzun uzun bakarlar,
• Çok zayıf bile olsalar, kilolu olduklarını düşünürler. Zayıflıklarının tehlikeli boyuta geldiğinin farkına varmazlar.
• Hayatlarını kilo vermeye odaklarlar.
• Yemek, kilo ve diyet saplantıları vardır, yiyecekleri miktarı aşırı sınırlarlar.
• Kilo alımını engellemek için kusarlar, ishal yapıcı veya su atıcı ilaçlar söktürücü kullanırlar.
• Hasta bile olsalar çok fazla egzersiz yaparlar,
• Büyümek, kadın olmak ve cinsellik konuları kaygı uyandırıcıdır. Kilo vermeyi-zayıf olmayı bu kaygıyla baş etme ve bu kaygıdan çıkmalarını sağlayan bir çözüm yolu olarak görürler,
• Adet düzensizlikleri, kas krampları, halsizlik, güçsüzlük, yorgunluk, kalpte ileti sorunları vardır. Ayrıca diş çürümeleri, kırıklar, kuru cilt, kabızlık, tüylenme, beden ısılarında düşüklük olabilir.
Bulumiya Nervoza
Bulumiya Nervoza, aşırı yeme atakları ve ardından gelen kusmaların ön planda olduğu bir hastalık. Bu yeme atakları sırasında yeme davranışı üzerindeki kontrol hissi ortadan kalkıyor. Zayıflamaya çalışan genç kızlar genellikle hafif kilolu ya da normal beden ağırlığında, yaklaşık yüzde 10’u da belirgin şişman oluyor.
• Kilo dalgalanmaları sık oluyor. Çoğunluğu normal ağırlık aralığının üst sınırında veya hafif kilolu olmalarına rağmen, ideal kilo olarak normal ağırlık aralığının alt sınırını tercih ederler.
• İştah azaltmak için uyarıcı madde kullanabilirler.
• Bazılarının el sırtında kusmanın yol açtığı yara izleri oluşur.
• Depresif belirtiler oldukça sık ve şiddetli görülür.
• Mizaç değişkenlikleri yaşayan, kendinden beklentileri yüksek olan, kendisine acımasız ve eleştirel tutum sergilerken reddedilmeye duyarlı, başkalarının onayına gereksinim duyan kişilerdir.
• Bir kısım hasta sınır koymayla ilişkili güçlükler yaşayabilir. Impulsif davranışlar sık görülür. Madde ve alkol kullanımı olabilir. Bir kısmında gıda, giysi ve mücevher çalma sorunu vardır.
• Yorgunluk, kilo kaybı, kusma, baş ağrısı, baygınlık, belirsiz karın ağrısı ile düzensiz adet görme belirtileri de ortaya çıkabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder